R.E.T. staat voor
Rationele
Effectiviteits Training of Rationeel-Emotieve Therapie. Het is een
methode om gedrag of emoties waar je last van hebt, om te buigen naar
meer effectief gedrag of gedrag waar je geen last meer van hebt.
De
RET komt voort uit de cognitieve
gedragstherapie. Cognitief betekent letterlijk 'de kennis
betreffend'. RET gaat over bepaalde opvattingen die je in en/of over
bepaalde situaties hebt. Gedragstherapie betekent dat er wordt
gewerkt aan concreet ander gedrag. Geen navelstaarderij, geen gewroet
in het verleden, maar oefenen met gedrag in het hier en nu. Opgeteld
leidt dit ertoe dat je met behulp van de RET anders tegen een lastige
situatie aan leert kijken, waardoor je je vanzelf anders gaat
gedragen en voelen in die – voor jou lastige –
situatie.
De grondlegger van
de RET is Dr. Albert
Ellis, gedragstherapeut. Het verhaal wil dat Ellis de theorie heeft
ontwikkeld tijdens zijn studententijd, doordat hij graag een relatie
wilde maar geen meisje kon krijgen. Hij was namelijk een niet zo
knappe student, qua uiterlijk dan. Hij had een buikje en was al vroeg
kalend. En hij had dus geen vriendin. Op een gegeven moment was hij
in een uitgaansgelegenheid weer moed aan het verzamelen om een leuk
meisje aan te spreken. Terwijl hij nog stond te aarzelen en te wikken
en te wegen, stapte een andere student op datzelfde meisje af. Er
ontstond een levendig gesprek en uiteindelijk leidde het ertoe, dat
het meisje innig gearmd met die jongen de gelegenheid verliet. En dat
terwijl de student volgens Ellis minstens even lelijk was als
hijzelf! Hoe was dat in hemelsnaam mogelijk?
Deze
gebeurtenis was de aanleiding voor
Ellis om op onderzoek te gaan. Hij legde het probleem aan tal van
vrienden voor en probeerde te achterhalen hoe anderen tegen de
situatie aankeken. De probleemstelling die hij gaandeweg zou kunnen
hebben geformuleerd, is de volgende:
twee personen
bevinden zich in exact
dezelfde situatie (in dit geval: even oud, even lelijk, hetzelfde
meisje op het oog op dezelfde plaats). In die identieke situatie
treedt de ene persoon succesvol op terwijl de ander – die
objectief
gezien exact evenveel kans op succes heeft – faalt of
blokkeert.
Wat
veroorzaakt het verschil?
Gaandeweg
zijn onderzoek kwam Ellis
erachter waar de oplossing zich bevindt. Het cruciale verschil vormen
de eigen gedachten. Die gedachten namelijk, die ieder voor zich
–
soms bewust, soms onbewust – ontwikkelt in een bepaalde
situatie,
bepalen het gedrag en de emoties in diezelfde situatie.
En daarmee het succes en geluksgevoel, of het falen en het
ongeluksgevoel.
De RET werkt als
volgt. Er is een
bepaalde situatie, A. In deze situatie ontwikkelt iemand, persoon X,
negatieve gevoelens of ineffectief gedrag, C. Bijvoorbeeld:
Persoon X:
|
|
A:
|
Ik
moet
een voordracht houden
|
|
C:
|
Angst,
koud
zweet, trillende
stem
|
|
Logisch
die angst etc., zou je kunnen
denken. Dat komt door de situatie, dat zou iedereen toch hebben? Toch
blijkt dat niet zo te zijn. Iemand anders, persoon Y in dit geval,
heeft in diezelfde situatie toch hele andere
emoties. Bijvoorbeeld:
Persoon Y:
|
|
A:
|
Ik
moet
een voordracht houden
|
|
C:
|
Positieve
spanning,
verwachtingsvol, adrenaline.
|
|
Dus
hoewel het logisch lijkt dat de
angst van persoon X voortkomt uit de situatie, is dat dus niet
automatisch het geval, blijkens het voorbeeld van persoon Y. Wat
bepalend is voor negatieve emoties, zijn de ineffectieve gedachten,
B, die een persoon in en over de situatie heeft. Die gedachten maken
angstig, niet de situatie 'an sich'. Weer terug naar het voorbeeld:
Persoon X:
|
|
A:
|
Ik
moet
een voordracht houden
|
|
B:
|
Ik ga
vast af als een gieter!
Ze horen vast aan
mijn stem dat
ik zenuwachtig
ben, en dat vind ik verschrikkelijk!
De hele zaal vindt
mij een sukkel
als de voordracht niet goed gaat!
|
|
C:
|
Angst,
koud
zweet, trillende stem.
|
|
Het
is wel degelijk logisch dat deze
persoon met zulke gedachten het Spaans benauwd krijgt. Terug naar
persoon Y, die zich een stuk prettiger voelde in dezelfde situatie.
Wat zouden zijn gedachten kunnen zijn? Bijvoorbeeld:
Persoon Y:
|
|
A:
|
Ik
moet
een voordracht houden
|
|
B:
|
Spannend,
ik ben
benieuwd hoe de
zaal gaat reageren op wat ik te zeggen heb!
Leuk om mijn
ideeën nu eens
een keer toe te kunnen lichten.
Ik zal vast
wel
even zenuwachtig
zijn als ik begin, maar wie heeft
dat nou niet? Het gaat vanzelf
wel weer over.
|
|
C:
|
Positieve
spanning,
verwachtingsvol, adrenaline.
|
|
Zo
zie je dat andere gedachten leiden
tot andere emoties en tot ander gedrag.
Wat
bij persoon X en Y in dit voorbeeld
geldt, gaat ook op in zijn algemeenheid. Dus negatieve emoties of
ineffectief gedrag komen niet voort uit bepaalde situaties; ze komen
voort uit jouw eigen gedachten. Het mooie hiervan is, dat hiermee je
emoties en gedrag beïnvloedbaar worden. Situaties heb je niet
altijd zelf in de hand. Soms moet je nu eenmaal een voordracht of
spreekbeurt houden, daar kom je niet altijd onderuit. Maar je eigen
gedachten zijn enkel en alleen van jou en daarmee dus wel door jou te
veranderen.
Belangrijk
bij de RET is dat het bij de
gedachten gaat om INEFFECTIEVE gedachten. Gedachten die ervoor zorgen
dat jij je rot voelt, of dat je gedrag vertoont waar je niet blij mee
bent. Kortom, de gedachten helpen je niet verder. In tegendeel.
Het
gaat er dus niet om of die
gedachten goed of fout zijn, of je gelijk hebt of niet, of ze logisch
zijn, of meer mensen er zo over denken. Allemaal irrelevant voor jou.
Het gaat erom dat deze gedachten jou niet verder helpen, en dat je
dat graag anders zou willen.
Dat
vormt de basis om verder te werken
en jouw gedachten ter discussie te stellen, met als doel uiteindelijk
toe te werken naar ander gedrag en/of andere emoties in zo'n
situatie.
De
RET werkt alleen als mensen ook echt
last hebben van hun emoties/gedrag. Soms komt een klant er gaandeweg
het proces achter dat hij eigenlijk helemaal geen afstand wil doen
van zijn emoties of gedrag. Prima, dan hoef je dus niet meer verder
te “RET-ten”. In dit geval heeft het geleid tot
acceptatie van
die emoties en een keuze daarvoor. Helemaal goed.
Tot
slot is nog belangrijk te vermelden
dat het werken met de RET veel blijvende oefening vergt. De methode
is simpel, maar de gedachten zijn veelal je hele leven ingesleten.
Het zijn ook geen losse gedachten, maar ze vormen hele
gedachtepatronen. Die krijg je niet zomaar veranderd! Daar is veel
energie en geduld voor nodig en het gaat met vele kleine stapjes
gepaard. Maar..... uiteindelijk heb je dan ook wat!
Voorbeelden
van onderwerpen waarbij de
RET kan helpen:
- Spreekangst
- Conflicthantering
- Vlieg-
of straatangst
- Autoriteitsconflicten
- Niet
om kunnen gaan met frustraties
- Perfectionisme
- Te
veel of te vaak zenuwachtig
- Altijd
aardig gevonden willen worden
- Telkens
teleurgesteld worden
- Contactproblemen
- Enz.
|